شش سال پس از حمله به «جنبش روشنایی»

اعتراضات «جنبش روشنایی» بزرگ‌ترین جنبش عدالت‌خواهانه هزاره‌ها در افغانستان دانسته می‌شود

در حمله انتحاری در اعتراض کننده گان جنبش روشنایی نزدیک به ۹۰ تن جان باختند و بیش از ۴۰۰ تن زخم برداشتند -- AFP/Wakil Kohsar

دوم مرداد ۱۳۹۵، مردی که مواد انفجاری به خود بسته بود، مواد منفجره‌اش را در میان معترضان «جنبش روشنایی» در جاده دهمزنگ کابل منفجر کرد و آن اقدام، به جان باختن و مجروح شدن صدها تن از مشارکت‌کنندگان در آن حرکت مدنی انجامید. لحظاتی بعد، نیروهای انتظامی حاضر در محل حادثه، دومین مهاجم انتحاری را با گلوله از پا درآوردند. انفجار مزبور، در میان هزاران معترض به تصمیم حکومت اشرف غنی مبنی بر تغییر مسیر انتقال پروژه برق ترکمنستان به افغانستان رخ داده بود.

کابینه اشرف غنی در اوایل اردیبهشت آن سال تصمیم گرفته بود که مسیر خط انتقال برق ترکمنستان را که پیش از آن گفته شده بود از بامیان می‌گذرد، به گذر آن از سالنگ تغییر دهد. این تصمیم، شماری از شهروندان مناطق مرکزی افغانستان، به ویژه شهروندان هزاره را خشمگین کرده بود و آنان گفت‌وگوهایی را با حکومت اشرف غنی آغاز کرده بودند، اما مذاکرات نتیجه نداده بود. سرانجام، هزاران تن با تجمع‌های اعتراضی  در کابل و برخی نواحی دیگر، مخالفت شدید خود را با آن تصمیم ابراز کردند.

طبق آمارهای سازمان ملل متحد، در حمله انتحاری دوم مرداد ۱۳۹۵ نزدیک به ۹۰ تن از معترضان جان باختند و بیش از ۴۰۰ تن مجروح شدند؛ بیشتر قربانیان، شهروندان غیرنظامی و نوجوانان تحصیل‌کرده هزاره‌تبار بودند.

با آنکه حکومت وقت در آن زمان اعلام کرد که حمله به معترضان «جنبش روشنایی» کار «شاخه خراسان داعش» بوده است، «یونما»، دفتر معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان، گفت سندی که نشان دهد این حمله کار داعش بوده باشد، در دست نیست.

اعتراضات خونین دوم مرداد، سومین حرکتی بود که «جنبش روشنایی» از اردیبهشت تا مرداد ۱۳۹۵ در کابل، در اعتراض به تغییر پروژه انتقال برق ازبکستان برگزار کرد. یک گردهمایی و یک راهپیمایی دیگر این جنبش، در اردبیهشت برگزار شده بود و چندین راهپیمایی نیز در برخی از شهر‌ها و استان‌های دیگر راه‌اندازی شده بود.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

معترضان، حکومت اشرف غنی را به برخورد تبعیض‌آمیز در این پروژه اقتصادی متهم می‌کردند و می‌گفتند اگر این پروژه از مسیر بامیان بگذرد، می‌تواند دارای منافع بزرگ سیاسی، اقتصادی، و فرهنگی بسیاری برای ساکنان مناطق مرکزی کشور، به ویژه اهالی بامیان باشد، اما حکومت وقت این خواست مردم هزاره را نپذیرفت.

در جریان نخستین راهپیمایی معترضان «جنبش روشنایی» در کابل، حکومت با قرار دادن کانتینر‌هایی در مسیر‌ حرکت از غرب کابل به مرکز شهر، آن مسیرها را مسدود کرد. 

کابینه اشرف غنی درخواست احداث خط انتقال برق ۵۰۰ کیلواتی ترکمنستان به افغانستان از مسیر بامیان را نپذیرفت و به جای آن، اعلام کرد که طرحی در دست است که یک خط فرعی برق ۲۲۰ کیلواتی از پلخمر، مرکز استان بغلان، به بامیان برسد. اما «جنبش روشنایی» این طرح را نپذیرفت، و حکومت وقت نیز آن را عملی نکرد.

پس از آن حمله انتحاری، اشرف غنی کمیسیونی برای بررسی آن واقعه ایجاد کرد، اما معترضان برآشفتند و خواهان حضور و نظارت نهاد‌های جهانی برای بررسی جزئیات آن حمله شدند. با تمامی تلاش‌های معترضان برای بررسی ابعاد و واقعیت‌های آن رویداد، نتیجه روشن بررسی‌ها هرگز اعلام نشد.

اعتراضات «جنبش روشنایی»، پرحادثه‌ترین حرکت مدنی در تاریخ هزاره‌‌تبارها در افغانستان دانسته می‌شود.

بیشتر از جهان